Republika Jezuicka w Paragwaju: utopia czy ziemski raj

Poland, Warszawa: e-publication in racjonalista.pl, 2005. — 9 p.Фийор Ян М. Утопия или земной рай? Коммунистическая республика иезуитов в Парагвае (на польск. яз.)Na rozgrzanym przez tropikalne słońcem czerwonym kamieniu wygrzewa się upstrzona w zielonkawo — tęczowe desenie, „jararaka". Wąż nie reaguje na warkot silnika samochodu, ani nawet na szelest trawy poruszanej krokami ludzi. Jest zbyt leniwy, może zbyt pewny siebie, czuje bowiem, że tutaj nic mu nie zagraża. Na porośniętych trawą, zgubionych wśród gęstych krzewów dzikiej „yerba", ruinach miasta Santa Ana on jest od lat królem. A przecież zaledwie cztery wieki temu tętnił tutaj życiem pierwszy w dziejach ludzkości imponujący dynamiką i rozmachem niezwykły organizm państwowy; niezwykły, bowiem „jego obywatele otrzymywali wszystko wedle potrzeb."